Quyết sách lịch sử: Chính quyền địa phương hai cấp

Bỏ cấp huyện

Theo chương trình của kỳ họp, sáng nay (ngày 16/6), Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Đây là bước đi mang tính cải cách sâu rộng, mở đường cho việc cải cách tổ chức bộ máy, trong đó có mô hình tổ chức chính quyền địa phương, từ ba cấp chuyển sang hai cấp: tỉnh - xã, bỏ cấp huyện.

Được thiết lập gần 80 năm qua, mô hình chính quyền ba cấp từng phát huy vai trò và có những đóng góp quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước. Tuy nhiên, đến nay mô hình chính quyền địa phương ba cấp đã bộc lộ rõ nhiều bất cập, nhất là sự cồng kềnh, chồng chéo, làm chậm “dòng chảy” chính sách từ trên xuống cơ sở. Cấp huyện - cấp trung gian không chỉ trở thành “nút thắt” về thủ tục, tiêu tốn ngân sách mà còn làm chậm “tốc độ” phục vụ người dân và doanh nghiệp. Do đó, trước yêu cầu phát triển mới, giảm cấp hành chính trung gian, tăng tính kết nối liền mạch, đảm bảo người dân được phục vụ nhanh hơn, tốt hơn là yêu cầu cấp bách.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp không chỉ là chủ trương nhất quán của Đảng, mà còn là yêu cầu hết sức cấp bách từ thực tiễn phát triển đất nước. Mô hình ba cấp đã tồn tại gần 80 năm và đã hoàn thành trọng trách, sứ mệnh lịch sử vẻ vang. Song, trước yêu cầu phát triển mới, cần giảm cấp hành chính trung gian, tăng tính kết nối liền mạch, đảm bảo người dân được phục vụ nhanh hơn, tốt hơn.

Quốc hội thông qua Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Ảnh: Nhật Minh

Nếu dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được Quốc hội thông qua, tới đây, 700 cấp huyện trong cả nước sẽ chính thức dừng hoạt động. Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, việc không tổ chức cấp huyện là xu hướng quản trị hiện đại, nhằm xây dựng tổ chức bộ máy chính quyền tinh gọn, giảm bớt tầng nấc trung gian, bảo đảm chính quyền gần dân và phục vụ người dân tốt hơn.

“Duy trì mô hình chính quyền địa phương 3 cấp khiến cho bộ máy của chúng ta vừa cồng kềnh, vừa chậm trễ mà lại tiêu tốn nhiều ngân sách. Do đó, bỏ cấp huyện, không chỉ giúp tinh gọn bộ máy , tiết kiệm chi phí mà còn giúp cho việc truyền tải các quyết sách từ tỉnh xuống xã nhanh chóng và thuận lợi hơn, đem lại nhiều lợi ích cho người dân và doanh nghiệp”, ông Dĩnh cho biết.

Cắt giảm để bứt phá

Theo Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp, qua tổng hợp ý kiến đóng góp của nhân dân, đa số các ý kiến đều thống nhất cao về chủ trương sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 để tạo cơ sở hiến định vững chắc cho cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thảo luận tại Quốc hội, các đại biểu bày tỏ sự đồng tình với việc chuyển đổi mô hình từ chính quyền địa phương ba cấp sang mô hình hai cấp theo hướng hiện đại, tinh gọn, hiệu lực. “Có tinh giản bộ máy tổ chức chính quyền địa phương hai cấp mới giảm được khâu trung gian, khâu gây ách tắc, cản trở tiến trình phát triển, đồng thời giảm mạnh chi thường xuyên, tập trung nguồn lực cho tăng đầu tư phát triển”, đại biểu Quốc hội Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam), nói.

Về lợi ích, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Ngọc Đường cho rằng, khi bỏ cấp huyện sẽ tạo ra không gian tương đối rộng hơn để phát triển kinh tế, xã hội, không bị bó hẹp trong phạm vi của một quận, một huyện. Đồng thời, tạo ra môi trường rộng lớn hơn để thu hút triển khai các dự án có tính liên kết vùng cũng như thu được nguồn lực để thực hiện các dự án phát triển lớn. “Đó là một lợi thế rất lớn trong điều kiện phát triển kinh tế hội nhập ngày càng rộng lớn, không bị rào cản bởi ranh giới, lãnh thổ của huyện, quận”, ông Đường nói.

Tại Hội nghị toàn quốc tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến công tác tổ chức xây dựng Đảng, quản lý Nhà nước, hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể chính trị cấp xã mới đây, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đã thiết kế rõ ràng, rành mạch chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp chính quyền, từng chủ thể và từng thiết chế.

“Tổ chức chính quyền địa phương hai cấp không chỉ là sự tinh gọn về hình thức, mà còn là bước chuyển đổi căn bản về chất trong cách quản trị đất nước. Đây là yêu cầu cấp thiết để xây dựng một nền hành chính hiện đại, đổi mới sáng tạo, hiệu quả, vì nhân dân”, bà Trà cho biết thêm.